poniedziałek, 16 października 2017

Raskoł czyli rosyjska gorączka

   Czytam po fragmentach "Rosyjską Ideę"  Mikołaja Bierdiajewa. Pisze o rosyjskiej duszy. Zanotowałem sobie jego zauważenie, że obok tendencji zamordystycznych jest w Moskovi także skłonność do buntu i anarchii. Źródłem tej strony duszy Moskali jest wg. niego Roskoł. Raskolnicy to inaczej staroobrzędowcy. Gdy moskiewski  patryarcha prawosławny Nikon zarządził by upodobnić liturgię i inne elementy religijnego życia prawosławnych  do wzorów greckich wybuchł wielki  bunt. Wielu uważało, że to w Chanacie Moskiewskim przetrwała "prawidłowa" liturgia. Jak wykazały badania historyków intuicja ta była słuszna. W zapadłej dziurze jaką było rosyjskie państwo w tamtych czasach faktycznie liturgia przetrwała w starej, archaicznej formie. Car i patryarcha jednak postawili na swoim a przeciwników reformy wyklęła cerkiew a "gosudarstwo" uznało ich za wrogów.  Reformę przeprowadzono w latach 1654 - 57. Co znaczące Staroobrzędowców wyklęto na soborze prawosławnych biskupów Moskovi , który  odbył się w 1666 roku. Dla raskolników - staroobrzędowców był to znak nadciągającej Apokalipsy.





Ikona raskolników przedstawiająca zdobycie klasztoru na Wyspach Sołowieckich. Klasztor bronił się ( dosłownie ) przed reformą przez osiem lat. 


 Część uciekała na wschód i północ. Zaszywali się w puszczach i na bagnach lub przyłączali się do kozaków na stepach. Szczególnie tych znad rzek Terek i Jaik/ Ural.  Inni uciekali za granicę m.in do Rzeczypospolitej. Jeszcze inni ogarnięci maniakalną wizją nadejścia Antychrysta popełniali zbiorowe samobójstwa przez samospalenie. W jednym z takich aktów spłonęło 2700 raskolników.




Uralscy ( Jaiccy )  Kozacy 



   Dla Bierdiajewa rosyjska inteligencja końcowego okresu istnienia Rosji  Carskiej była bardzo podobna do raskolników. Podobnie jak oni odrzucali państwo uznając je za złe. Uciekali nie tyle w tajgi i stepy co w idee. Socyalizm, anarchizm, komunizm itp. Idee te świeckie to jednak podobne do religii. Ich źródłem było stworzenie idealnego świata, swego rodzaju świeckiego Królestwa Bożego. To smutne, że Nowa Rosja jaka wyłoniła się z rewolucji na którą czekali była państwem bliższym Moskovi za Iwana Groźnego niż Rosji Mikołaja II. O ile inteligent - zesłaniec z czasów ostatniego cara łowił ryby, polował, czytał książki to zesłaniec - inteligent  z epoki Lenina i Stalina zdychał z wycieńczenia w łagrach. Często razem z Staroobrzędowcami. Po czasach mniejszej i większej tolerancji z XVIII i XIX wieku, po równouprawnieniu z 1905 r. w czasach władzy bolszewików raskolników czekały masakry i łagry. Znów uciekali w stepy i tajgi, znów mówiono o Antychryście. Ostatnie osiedla buntowników KGB wytropiło dopiero w latach 60-tych. 

Poniżej historia rodziny Łykowów, która ukrywała się do 1978 r. :

6 komentarzy:

  1. Artykuł zawiera wiele zakłamań i odbiega od prawdy na temat prawdziwego Prawosławia, które praktykują dzisiaj tak nazywani staroobrzędowcy.
    Chociażby jak można nazywać ich raskolnikami "Raskolnicy to inaczej staroobrzędowcy"
    Pytanie: Czy to oni "raskołoli" wiarę, czy też raskołu dokonał patriarcha Nikon? Reformy dokonał Nikon, nie staroobrzędowcy.
    Staroobrzędowcy stanęli w obronie starej wiary, która była praktykowana przez ojców Kościoła Chrześcijańskiego.
    Staroobrzędowcy to wyznawcy prawosławia. Nazwa staroobrzędowcy pojawiła się po reformie Nikona, a wymyślili tą nazwę raskolnicy, czyli zwolennicy reform Nikona.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie mi oceniać co jest a co nie jest prawdziwym prawosławiem. Czy Nikon miał rację czy jego przeciwnicy. Wiadomo, że Starowiercy mieli rację jeśli chodzi o "starożytność rytuałów" - to ich wersja była bliższa "tradycji". Z punktu widzenia państwa - wydaje mi się , że zajęcie Kijowa i reformy Nikona torowały drogę d;a reform Piotra Wielkiego. Czy wiarę można w ogóle reformować ? Nie wiem, u katolików trwa np. dyskusja wokół ostatniego Soboru.
      Nie miałem też w zamiarze urazić Starowierców. Bardzo zacni ludzie. Świadczy o tym choćby to, że odrzucili bolszewizm niemal powszechnie. Mnogość sekt i rytualne samospalenia ich członków w XVII wiecznej Rosj to też prawda.

      Usuń
  2. To właśnie na tej wierze, którą bronili, nazwani potem Staroobrzędowcy zrodziła się wiara chrześcijańska (bez nazywania prawosławna / katolicka).
    Więc odpowiedź jest prosta - kto jest Strażnikiem i kto praktykuje prawdziwą wiarę Chrześcijańską.
    Nie zapominajmy o tym, że upodabnianie wiary do kanonów greckich, to upodabnianie się do zreformowanego zachodu. Grecja dawno odeszła od prawdziwej wiary i upodabnia się do Zachodu.
    Jeszcze trochę na temat zakłamań w tekście:
    - raskolnicy to nie staroobrzędowcy. Wiarę raskołoli reformatorzy (Nikon i jego zwolennicy). Nazywanie staroobrzędowców raskolnikami to obraza.
    - reforma Nikona przeprowadzana w latach 1652–1658
    - rysunek dotyczący zdobycia skitu Sołowieckiego to nie ikona. Nie ma ona nic wspólnego z ikoną. Jest to obraz, obrazek - nie ikona.
    - Ikona raskolników przedstawiająca zdobycie klasztoru na Wyspach Sołowieckich. Klasztor bronił się ( dosłownie ) przed reformą przez щышуь lat.
    Ps. Monaster został zaatakowany po reformie Nikona i bronił się przez 7 lat (1668 - 1675).

    Nie warto więc kopiować teksty, które zawierają zakłamania. Lepiej jest sięgnąć do źródeł, czyli do staroobrzędowców, którzy zamieszkują pn strony naszej Polski :)


    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za "korektę" dat, pisałem je z "pamięci" a pamięć oparta na książce Bazylowa, która czytałem z 15 lat temu. Ws. nazywy "raskolnicy" - jest powszechnie używana, jeśli uraża jednak Starowierców to nie widzę powodów, żeby ją dalej używać. Będę pamiętał :) Ws. ikony zastanawiałem się czy można ten obraz tak zakfalifikować. A co do Staroobrzędowców w Polsce - jeśli akurat będę dłużej w tamtych okolicach to z pewnością zajrzę. Pozdrawiam i dziękuję za uwagi.

      Usuń
    2. P.S. poleca pan jakieś pozycje książkowe na temat Staroobrzędowców ? Ewentualnie strony interentowe ?

      Usuń
  3. Czy język polski, czy może być też rosyjski?

    OdpowiedzUsuń